आफैं खर्च गर्नेलाई फर्काउने तयारी, बोर्डले खर्च दिन मानेन
२३ साउन, काठमाण्डौ । द्वन्द्वग्रस्त उत्तरअफ्रिकी मुलुक लिबियामा कार्यरत करिव दुई सय नेपालीले आफूहरुलाई तत्काल उद्धार गर्न नेपाल सरकारसँग आग्रह गरेका छन् । अवैधरुपमा उनीहरु त्यहाँ पुगेको भन्दै बैदेशिक रोजगार प्रर्वद्धन बोर्डले उद्धारमा खर्च गर्न अस्वीकार गरेको छ ।
लिबियाको सिर्त शहरस्थित एक कोयरियन कम्पनीमा कार्यरत १२६ जना नेपाली कामदार यतिखेर उद्धारको पर्खाइमा होस्टलमा बसिरहेका छन् । द्वन्द्व चर्किदै जाँदा कोरियन कम्पनी भागेपछि आफुहरु अलपत्र परेको त्यहाँ रहेका बिष्णु तामाङले बताए ।
‘आइतबारसम्म होस्टल छाड्न भनिएको छ तर, अहिलेसम्म पनि कसरी फर्किने भन्ने टुंगो छैन’ तामाङले बिहीबार साँझ अनलाइनखबरसँग टेलिफोनमा भने । उद्धारका लागि इजिप्टस्थित नेपाली राजदूतावासमा निरन्तर दबाव दिए पनि अहिलेसम्म ठोस जवाफ नआएको उनले बताए ।
परराष्ट्र मन्त्रालय स्रोतका अनुसार त्रिपोली बाहिरका शहरहरुबाट उद्धारको माग गर्दै नेपालीहरुले कायरोस्थित दूतावासमा सम्पर्क गरिरहेका छन् । अहिलेसम्म करिव २ सय नेपालीले दूतावासमा सम्र्पक गरी उद्धारको अनुरोध गरेको भन्दै कायरोस्थित दूतावासले परराष्ट्र मन्त्रालयलाई पत्राचार गरेको छ ।
लिविया अन्तराष्ट्रिय हवाइ सम्बन्धबाट विच्छेद भएकाले अब उनीहरु छिमेकी मुलुक ट्युनिसिया हुँदै नेपाल र्फकनुपर्ने हुन्छ । कामदारलाई सुरक्षितरुपमा ट्युनिसिया पुर्याउन नेपाल र लिबिया सरकारले सुरक्षालगायतका प्रबन्ध गरिदिनुपर्ने हुन्छ, जुन कायरोस्थित नेपाली राजदूतावासको संलग्नताविना सम्भव छैन ।
लिविया अन्तराष्ट्रिय हवाइ सम्बन्धबाट विच्छेद भएकाले अब उनीहरु छिमेकी मुलुक ट्युनिसिया हुँदै नेपाल र्फकनुपर्ने हुन्छ । कामदारलाई सुरक्षितरुपमा ट्युनिसिया पुर्याउन नेपाल र लिबिया सरकारले सुरक्षालगायतका प्रबन्ध गरिदिनुपर्ने हुन्छ, जुन कायरोस्थित नेपाली राजदूतावासको संलग्नताविना सम्भव छैन ।
बिद्रोहीको भिषण आक्रमणसँगै लिबियामा कार्यरत विदेशी कम्पनीहरु धमाधम बन्द भइरहेका छन् । अन्तराष्ट्रिय हवाइ उडानसमेत बन्द भएका छन् भने छिमेकी भारतसहित बिभिन्न मुलुकले त्यहाँ कार्यरत आफ्ना कामदारलाई उद्धार गरिरहेका छन् ।
लिबियाबाट नेपाल र्फकन चाहने नेपालीको संख्या यकिन गरी पठाउन कायरोस्थित दूतावासलाई निर्देशन दिइसकिएको परराष्ट्र प्रवक्ता खगनाथ अधिकारीले बताए । ‘उनीहरुलाई कसरी उद्धार गर्ने भन्ने बिषयमा छलफल गर्दैछौं’ अधिकारीले भने ।
बोर्डले भन्यो- पैसा खर्च गर्न सकिन्न
कायरोस्थित नेपाली दूतावासले लिबियामा अलपत्र परेका दुई सय नेपालीलाई उद्धारका लागि सहयोग गर्न नेपाल बैदेशिक रोजगार प्रर्वद्धन बोर्डलाई आग्रह गरे पनि बोर्डले इन्कार गरेको छ ।
हवाइ टिकट दिएर उद्धार गर्न करिव डेढ करोड रुपैयाँ खर्च हुनसक्ने हिसाबसमेत दूतावासले बोर्डमा पठाएको थियो । तर, बोर्डले गैरकानुनीरुपमा गएका नेपाली कामदारलाई उद्धार गर्न यति ठूलो रकम खर्च गर्न नसकिने जवाफ दिएको छ ।
विदेश जाने हरेक कामदारले तिर्ने १ हजार रुपैयाँ प्रर्वद्धन शुल्कवापत अहिले बोर्डमा करिव ४० करोड रुपैयाँभन्दा बढी पैसा छ । जसको उपयोग विदेशमा मृत्यु भएका र अंगभंग भएका नेपाली कामदारको परिवारलाई क्षतिपूर्ति दिन खर्च हुँदै आएको छ ।
आफ्नै खर्चमा फर्किनेलाई सहजीकरण गरिने
एकैचोटि उद्धार गर्दा ठूलो रकम खर्च हुने र बोर्डले पैसा खर्च गर्न नसक्ने जवाफ दिएपछि परराष्ट्र मन्त्रालयले यतिखेर आफ्नै पैसामा र्फकन सक्नेलाई फर्काउने नीति लिएको छ । ‘कोरियन कम्पनीमा काम गरेका अधिकांशले तलव पाएको हुनाले उनीहरु नेपाल र्फकन टिकट किन्न सक्ने अवस्थामा छन् । उनीहरुलाई सुरक्षित रुपमा कसरी ट्युनिसियासम्म ल्याउने भन्नेबारे लिबिया सरकारसँग कुरा भइरहेको छ’ परराष्ट्र स्रोतले भन्यो ।
‘आफैंले टिकट किन्न सक्नेलाई अहिले पनि कायरो दूतावासले सहजीकरण गर्दै ट्युनिसिया ल्याइरहेको छ’ परराष्ट्र स्रोतले भन्यो-’एकैचोटि ल्याउन खर्चको प्रबन्ध मिलाउन गाह्रो भएपछि उनीहरुकै पैसामा सानो सानो समूहलाई फर्काइरहेका छौं ।’
कायरोस्थित नेपाली दूतावासले लिबियामा अलपत्र परेका दुई सय नेपालीलाई उद्धारका लागि सहयोग गर्न नेपाल बैदेशिक रोजगार प्रर्वद्धन बोर्डलाई आग्रह गरे पनि बोर्डले इन्कार गरेको छ ।
हवाइ टिकट दिएर उद्धार गर्न करिव डेढ करोड रुपैयाँ खर्च हुनसक्ने हिसाबसमेत दूतावासले बोर्डमा पठाएको थियो । तर, बोर्डले गैरकानुनीरुपमा गएका नेपाली कामदारलाई उद्धार गर्न यति ठूलो रकम खर्च गर्न नसकिने जवाफ दिएको छ ।
विदेश जाने हरेक कामदारले तिर्ने १ हजार रुपैयाँ प्रर्वद्धन शुल्कवापत अहिले बोर्डमा करिव ४० करोड रुपैयाँभन्दा बढी पैसा छ । जसको उपयोग विदेशमा मृत्यु भएका र अंगभंग भएका नेपाली कामदारको परिवारलाई क्षतिपूर्ति दिन खर्च हुँदै आएको छ ।
आफ्नै खर्चमा फर्किनेलाई सहजीकरण गरिने
एकैचोटि उद्धार गर्दा ठूलो रकम खर्च हुने र बोर्डले पैसा खर्च गर्न नसक्ने जवाफ दिएपछि परराष्ट्र मन्त्रालयले यतिखेर आफ्नै पैसामा र्फकन सक्नेलाई फर्काउने नीति लिएको छ । ‘कोरियन कम्पनीमा काम गरेका अधिकांशले तलव पाएको हुनाले उनीहरु नेपाल र्फकन टिकट किन्न सक्ने अवस्थामा छन् । उनीहरुलाई सुरक्षित रुपमा कसरी ट्युनिसियासम्म ल्याउने भन्नेबारे लिबिया सरकारसँग कुरा भइरहेको छ’ परराष्ट्र स्रोतले भन्यो ।
‘आफैंले टिकट किन्न सक्नेलाई अहिले पनि कायरो दूतावासले सहजीकरण गर्दै ट्युनिसिया ल्याइरहेको छ’ परराष्ट्र स्रोतले भन्यो-’एकैचोटि ल्याउन खर्चको प्रबन्ध मिलाउन गाह्रो भएपछि उनीहरुकै पैसामा सानो सानो समूहलाई फर्काइरहेका छौं ।’
कसरी पुगे लिबिया ?
गृहयुद्ध सुरु भएपछि सन् २०१२ मा त्यहाँ कार्यरत करिव २ हजार नेपाली कामदारलाई नेपाल सरकारले खर्च ब्यहोरेर उद्धार गरेको थियो । लिबिया गृहयुद्धमा फस्दै गएपछि सरकारले त्यहाँ नेपाली कामदार पठाउन प्रतिबन्ध लगाएको थियो । तर, प्रतिबन्ध लाग्दालाग्दै पनि गद्दाफी शासनको पतनपछि नेपाली कामदारहरु भारत र खाडी मुलुकको बाटो हुँदै लिबिया पुगेका हुन् ।
‘कतिपय त दुई तीन महिना पहिले पनि त्यहाँ पुगेका भेटिएका छन्’ परराष्ट्र स्रोतले भन्यो- नेपालबाट भारतको बाटो हुँदै गएका धेरै छन् भने दुबई, कतारलगायतका मुलुकमा कार्यरत नेपालीहरु बढी पैसाको लोभमा त्यहाँ गएका रहेछन् ।’
दलालमार्फत् सेटिङ मिलाएर जाने यस्ता नेपालीले करिव ३ लाख रुपैयाँ खर्च गरेका हुन्छन् । अदक्ष कामदारले पनि औसत ४ सय अमेरिकी डलर तलव पाउने भएपछि खाडीमा काम गरिरहेका नेपाली कामदारहरु त्यहाँ जान लोभिने गरेका थिए ।
लिबियामा करिव ५ सय नेपाली कामदार अवैधरुपमा कार्यरत रहेको अनुमान गरिएको छ । जसमध्ये केही पछिल्लो संर्घष सुरु हुँदाहुँदै नेपाल फर्किइसकेका छन् ।
गृहयुद्ध सुरु भएपछि सन् २०१२ मा त्यहाँ कार्यरत करिव २ हजार नेपाली कामदारलाई नेपाल सरकारले खर्च ब्यहोरेर उद्धार गरेको थियो । लिबिया गृहयुद्धमा फस्दै गएपछि सरकारले त्यहाँ नेपाली कामदार पठाउन प्रतिबन्ध लगाएको थियो । तर, प्रतिबन्ध लाग्दालाग्दै पनि गद्दाफी शासनको पतनपछि नेपाली कामदारहरु भारत र खाडी मुलुकको बाटो हुँदै लिबिया पुगेका हुन् ।
‘कतिपय त दुई तीन महिना पहिले पनि त्यहाँ पुगेका भेटिएका छन्’ परराष्ट्र स्रोतले भन्यो- नेपालबाट भारतको बाटो हुँदै गएका धेरै छन् भने दुबई, कतारलगायतका मुलुकमा कार्यरत नेपालीहरु बढी पैसाको लोभमा त्यहाँ गएका रहेछन् ।’
दलालमार्फत् सेटिङ मिलाएर जाने यस्ता नेपालीले करिव ३ लाख रुपैयाँ खर्च गरेका हुन्छन् । अदक्ष कामदारले पनि औसत ४ सय अमेरिकी डलर तलव पाउने भएपछि खाडीमा काम गरिरहेका नेपाली कामदारहरु त्यहाँ जान लोभिने गरेका थिए ।
लिबियामा करिव ५ सय नेपाली कामदार अवैधरुपमा कार्यरत रहेको अनुमान गरिएको छ । जसमध्ये केही पछिल्लो संर्घष सुरु हुँदाहुँदै नेपाल फर्किइसकेका छन् ।
सिरियामा पनि नेपाली कामदार
दुई वर्षदेखि गृहयुद्धमा फसेको सिरियामा पनि नेपाली कामदार कार्यरत रहेको पाइएको छ । कायरोस्थित दूतावासमा अहिलेसम्म करिव १२ जना नेपाली महिला कामदारले सम्र्पक गरी उद्धारका लागि आग्रह गरेका छन् ।
त्यसमध्ये ६ जनालाई नेपाल फर्काइसकिएको छ भने अन्य फर्किने क्रममा छन् ।
दुई वर्षदेखि गृहयुद्धमा फसेको सिरियामा पनि नेपाली कामदार कार्यरत रहेको पाइएको छ । कायरोस्थित दूतावासमा अहिलेसम्म करिव १२ जना नेपाली महिला कामदारले सम्र्पक गरी उद्धारका लागि आग्रह गरेका छन् ।
त्यसमध्ये ६ जनालाई नेपाल फर्काइसकिएको छ भने अन्य फर्किने क्रममा छन् ।
एउटै प्याकेज बनाउँदै छौं- प्रवक्ता
परराष्ट्र मन्त्रालयका प्रवक्ता अधिकारीले लिबिया, सिरिया र इराकमा कार्यरत नेपाली कामदारको उद्धारका लागि प्याकेजमै समाधान खोजी भइरहेको बताए । ‘इराकमा पनि सरकारका विशेष प्रतिनिधि गएका छन्, उनले प्रतिबेदन दिएपछि हामी एकीकृत समाधानको प्रकृयामा लाग्नेछौं’ अधिकारीले भने ।
इराकमा द्वन्द्व चर्किदै गएपछि त्यहाँका नेपाली कामदारको अवस्थाबारे जानकारी लिन परराष्ट्र मन्त्रालयका सहसचिव अर्जुनकान्त मैनालीलाई विशेष प्रतिनिधिका रुपमा इराक पठाइएको छ । हाल इराकमा रहेका मैनालीले केही दिनमै नेपाल फर्किएर मन्त्रालयसमक्ष प्रतिवेदन बुझाउने छन् ।
परराष्ट्र मन्त्रालयका प्रवक्ता अधिकारीले लिबिया, सिरिया र इराकमा कार्यरत नेपाली कामदारको उद्धारका लागि प्याकेजमै समाधान खोजी भइरहेको बताए । ‘इराकमा पनि सरकारका विशेष प्रतिनिधि गएका छन्, उनले प्रतिबेदन दिएपछि हामी एकीकृत समाधानको प्रकृयामा लाग्नेछौं’ अधिकारीले भने ।
इराकमा द्वन्द्व चर्किदै गएपछि त्यहाँका नेपाली कामदारको अवस्थाबारे जानकारी लिन परराष्ट्र मन्त्रालयका सहसचिव अर्जुनकान्त मैनालीलाई विशेष प्रतिनिधिका रुपमा इराक पठाइएको छ । हाल इराकमा रहेका मैनालीले केही दिनमै नेपाल फर्किएर मन्त्रालयसमक्ष प्रतिवेदन बुझाउने छन् ।
About Unknown
0 comments:
Post a Comment